Europa w Rodzinie
Ziemiaństwo polskie w XX wieku

Akcja uprawa

Na początku okupacji niemieckiej, w pierwszych miesiącach w 1940 r. dwaj ziemianie: Karol Tarnowski z Chorzelowa i Leon Krzeczunowicz z Jaryczowa przedstawili w komendzie Obszaru Kraków Związku Walki Zbrojnej plan utworzenia ziemiańskiej organizacji paramilitarnej, która miała wspierać działalność Związku Walki Zbrojnej. Po akceptacji utworzyli siatkę konspiracyjną opartą na systemie trójkowym. Pod koniec 1943 roku do organizacji należeli prawie wszyscy właściciele majątków ziemskich i wielu właścicieli obiektów przemysłowo-rolnych na terenie Generalnego Gubernatorstwa (z wyjątkiem dystryktu Galicja). „Uprawa” powstała także, choć działała tu w ograniczonym stopniu, w Wielkopolsce, bezpośrednio włączonej do III Rzeszy.

Kierownictwo akcji

Leon Krzeczunowicz pseud. Express, Roland

Roman Lasocki pseud. Prezes

Konsultant Kwatermistrzostwa KG ZWZ-AK
gen. bryg. Stanisław Rostworowski pseud. Odra

Roman Lasocki utrzymywał stały kontakt z KG ZWZ-AK za pośrednictwem szefa Oddziału IV Zaopatrzenia KG ZWZ-AK, któremu były przesyłane ramowe sprawozdania z działalności „Uprawy” w poszczególnych Okręgach.

Obszar Warszawa — Leon Popławski, Paweł Żółtowski pseud. Ogończyk, Konstanty Radziwiłł (rozstrzelany w 1944 roku koło Zegrza)

Obszar Kraków — Karol Tarnowski pseud. Leliwa

Okręg Kraków — Leon Krzeczunowicz pseud. Express (do sierpnia 1944 r.), Krzysztof Morstin pseud. Pług

Okręg Lublin — por. Jan Zamoyski pseud. Florian

Okręg Poznań — Franciszek Unrug pseud. Dąb

Zadania akcji

Szacuje się, że „Uprawa” dostarczyła ZWZ-AK fundusze wysokości 50 mln zł. Podobnej wysokości była wartość dostarczonej pomocy w żywności i odzieży. Trudne do ustalenia jest oszacowanie wartości zaopatrzenia sanitarnego, świadczeń w postaci użyczenia dachu nad głową czy dostarczenia środków transportu, głównie powozów konnych i wierzchowców.

Ogromne zasługi w zaopatrywaniu terenowych struktur AK i punktów sanitarnych „Uprawy” w leki, środki opatrunkowe i sprzęt oddała prowadzona przez Jadwigę i Zygmunta Karłowskich apteka przy ul. Floriańskiej w Krakowie. Tylko w lecie 1944 r. przygotowali oni 16 skrzyń z zaopatrzeniem aptecznym. Aresztowani 11 sierpnia 1944 r. zostali wkrótce zamordowani w czasie śledztwa przeprowadzonego przez gestapo.